خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – تقریباً به مدت ۱۰۰ سال «آگاتا کریستی» با داستان‌های رازآلود خود خوانندگان کتاب‌های پلیسی – جنایی را مجذوب خود کرده است؛ این درحالی است که به تازگی کارشناسان مدعی شده‌اند که رمز گره‌گشایی نهایی در این داستان‌ها را دریافته‌اند؛ این که در نهایت، قاتل چه کسی است.
پژوهشگران دانشگاهی مدعی شده‌اند که فرمولی را یافته‌اند که بر مبنای آن خواننده می‌تواند قاتل را پیش از «هرکول پوآرو» و یا «خانم مارپل» شناسایی کند.
در این تحقیق ۲۷ اثر از این نویسنده که در دوره حیات خود ۸۳ کتاب منتشر کرده بود، مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله کتاب‌های مورد بررسی می‌توان به «قتل در قطار سراسری شرق» و «مرگ بر روی رود نیل» اشاره کرد. پژوهشگران نتیجه گرفته‌اند، مکانی که داستان در آن‌جا روایت شده است، وسیله حمل‌ونقل استفاده شده و چگونگی کشته شدن قربانی به عنوان کلیدهای اصلی رمزگشایی از جنایت هستند.
«دومینیک جینرود»، یکی از اعضای گروه پژوهشی داستان‌های «آگاتا کریستی» از دانشگاه «کویین» شهر «بلفاست»، گفته است که همیشه پرسش‌هایی درباره این‌که آیا این نویسنده از یک طرح کلی پیروی می‌کرده یا نه، مطرح بوده است.
وی می‌افزاید: «ما داده‌هایی از جمله درباره تعداد مظنونین عنوان شده در هر فصل کتاب، تحلیل‌های ارائه شده برای مورد اتهام قرار گرفتن آن‌ها، وسیله حمل‌ونقل نام برده شده و چندین مورد از ارجاعات گفته شده را گردآوری کردیم و با بررسی آن‌ها به فرمول زیر رسیدیم.»
فرمول جنایت
که ۴ علامت نخست از چپ به راست به معنای هویت قاتل، رابطه او با قربانی، وسایل اصلی حمل‌ونقل در رمان، روش قتل و کارآگاه معرفی شده و P به معنای «پوآرو»، M «مارپل»، C فصلی که در آن قاتل معرفی شده، و f به معنای زن است.
وی ادامه می‌دهد: «در این صورت می‌توانیم طرحی کلی را بیابیم که در چندین رمان «آگاتا کریستی» به‌کار گرفته شده است. این نتیجه‌گیری حاصل جمع‌آوری داده‌ها در یک سال است؛ داده‌هایی چون کارآگاه، جنسیت مجرم، انگیزه و علت مرگ.»
«جینرود» اظهار کرد: «ما هم‌چنین در هر اثر، نیت نخستین اشارات به مجرم را با استفاده از برنامه رایانه‌ای تحلیل نیت و احساس با نام «سمانتریا» ارزیابی کرده‌ایم تا هنگام اشاره «کریستی» به مجرم، طرح‌های نوشتاری نویسنده را به هنگام معرفی مجرم دریابیم. به عنوان مثال، ما دریافته‌ایم که او هنگامی که مجرم یک زن است، واژگان احساسی بسیار منفی به‌کار می‌گیرد در حالی که نسبت به مجرم مرد بسیار خنثی است یا احساس مثبتی دارد.»
فرمول نتیجه‌گیری
که k یعنی هویت قاتل، l واژگان احساسی استفاده شده برای قاتل، n تعداد ارجاعات در هر رمان جدی، s محل وقوع جنایت در رمان، m مرد و f یعنی زن.
در بسیاری از موارد جنسیت قاتل در این داستان‌ها مورد توجه بوده است. به عنوان مثال، پژوهشگران دریافته‌اند که اگر قربانی در اثر خفگی کشته شده باشد، قاتل به احتمال زیاد مرد بوده است (یا مردی با هم‌دستی یک زن). یا اگر جنایت در خانه‌ای بیرون شهر رخ داده باشد، به احتمال ۷۵ درصد قاتل زن خواهد بود. مجرم‌های زن به طور معمول از روی اشیاء شناسایی می‌شوند در حالی که مجرم‌های مرد از طریق اطلاعات و منطق.
«برت جاکوب»، از دیگر اعضای گروه پژوهشی آثار «آگاتا کریستی» و تحلیلگر داده‌ها نیز گفته است: «از منظر نگاه یک خواننده این آثار، قاتل می‌توان با بررسی کلیدهای شاخص داده شده در رمان شناسایی شود.»
وی می‌افزاید: «این کلیدها می‌تواند رابطه قربانی با قاتل باشد؛ در اکثر موارد قربانی از نظر خونی و نسبی یا به عنوان همسر با قاتل ارتباط دارد. و نیز وسیله نقلیه که زن‌های مجرم بیشتر از ماشین، قطار و یا پیاده سفر جابجا می‌شوند و مردان بیشتر دریایی و یا هوایی.»
این تحلیلگر اظهار کرد: «روش قتل و کارآگاه معرفی شده در رمان نیز با جنسیت قاتل در ارتباط است. با در کنار هم قرار دادن تمامی این‌ها می‌توان تصویری از هویت قاتل به دست آورد و هم‌چنین، دیگر شخصیت‌ها را از گروه مظنون‌ها تفکیک کرد و در نهایت به احتمال زیاد، به هویت قاتل اصلی پی برد.»